نوشته شده توسط شرکت مکانپرداز رایمند | 8 دسامبر 2020 | زمان انتشار: 06:48
گیرندههای جیاناساس (GNSS) نقاط برداشت شده را در سیستم مختصات WGS84 مختصاتدهی میکنند. از آنجا که سیستم مختصات WGS84 بر پایه یک دیتوم بیضوی تعریف شده است، در نتیجه کمیتهای طول و مساحت بر روی سطح بیضوی، شامل انحنا بوده و ترسیم آنها بر روی یک صفحه افقی امکانپذیر نیست. برای حل این محدودیت از سیستمهای تصویر استفاده میشود. اما نکتهای که در اعمال سیستم تصویر مهم است، اعوجاج در اندازهگیریهاست که منجر به تغییر اندازه طول و مساحت میشود. این اعوجاج با کمیت ضریب مقیاس تعیین میگردد.
این کمیت سه نوع است، یکی گرید (GSF) که تبدیل طول از صفحه گرید به طول بر روی سطح بیضوی (h = 0) است. دوم، ارتفاعی (ESF) است که اثر ارتفاع از سطح بیضوی را اعمال نموده و طول روی سطح بیضوی را به طول افقی بر روی سطح زمین تبدیل میکند. سوم، ترکیبی (CSF) است که از ضرب دو ضریب GSF و ESF بدست میآید و به طور مستقیم، طول روی صفحه گرید را به طول افقی روی سطح زمین تبدیل میکند.
کلمات کلیدی: سیستم تصویر، UTM، ضریب مقیاس (Scale Factor)، GSF ،ESF ،CSF، برداشت عرصه، GPS ،GNSS
مختصات ارائه شده توسط گیرندههای جیاناساس (GNSS)، در سیستم مختصات WGS84 است. اما به منظور ترسیم برداشتهای انجام شده با این گیرندهها بر روی نقشه نیاز به مختصات تصویر شده است. به همین خاطر، نرمافزارهای طراحی شده برای کار با گیرندههای GNSS، مختصات WGS84 را به مختصات سیستم تصویر (عمدتاً UTM ) تبدیل نموده و نمایش میدهند [1]. این کمیت، نشان دهنده اعوجاج تصویر شدن از یک سیستم مختصات زمینی (دارای انحناء) بر روی صفحه است.
در شکل (1) اعوجاج تحمیل شده ناشی از اعمال سیستم تصویر قابل مشاهده است.
همانطور که اشاره شد به منظور تبدیل طول روی صفحه گرید به طول افقی روی سطح زمین از این کمیت استفاده میشود. این تبدیل در دو مرحله صورت میپذیرد. مرحله اول اعمال ضریب مقیاس ناشی از سیستم تصویر است که منجر به بدست آمدن طول بر روی سطح بیضوی میشود و دیگری مربوط به اثر ارتفاع نقطه زمینی از سطح بیضوی است.
Grid Scale Factor همان ضریب مقیاس بر روی صفحه سیستم تصویر است که از تقسیم طول روی صفحه گرید (Grid Distance)، بر طول روی بیضوی (Ellipsoidal Distance) بدست میآید:
از آنجا که بیضوی یک تقریب از شکل زمین است، در نتیجه هر نقطه بر روی زمین یک فاصله از سطح بیضوی دارد که به آن ارتفاع از سطح بیضوی (Elevation Scale Factor) میگویند و با پارامتر h نمایش داده میشود. GSFصرفاً برای h = 0 صادق است اما برای نقاط روی سطح زمین میبایست پارامتر ارتفاع نیز در نظر گرفته شود. مقدار ( ESF) به منظور تصحیح اثر ارتفاع از رابطه (2) محاسبه میشود:
به طوری که R شعاع زمین و h ارتفاع از سطح بیضوی است. ESFبیانگر نسبت طول روی سطح بیضوی به طول افقی روی سطح زمین است:
غالباً جهت تبدیل مستقیم طول در صفحه گرید به طول افقی بر روی سطح زمین یا بالعکس، GSFو ESFبا یکدیگر ضرب شده و ضریب مقیاس ترکیبی ( CSF) بدست میآید. از ضرب GSFو ESF، CSFحاصل میشود:
کمیت CSFمعرف نسبت بین طول روی صفحه گرید و طول افقی روی سطح زمین است.
فرض کنید فاصله بین دو نقطه که در راستای نصفالنهار مرکزی و با ارتفاع از سطح بیضوی h = 0 قرار دارند، با استفاده از گیرنده جیپیاس GPS برابر با 700 متر اندازهگیری شده است. بنابراین:
موضوع: ضریب مقیاس در سیستم تصویر و تأثیر آن بر روی طول
تهیه و تنظیم: مروارید آرین نسب، محراب یوسفی، کارشناس ارشد ژئودزی
تاریخ نگارش: 16 آذر 1399
سایر مقالات را می توانید در این قسمت ببینید.
تمام حقوق این وبسایت متعلق به شرکت دانش بنیان مکان پرداز رایمند است
مهندس جان عالی و بی نقص توضیح دادید.